Giá vàng liên tục biến động mạnh, chuyên gia cảnh báo

Lý do nào đẩy giá vàng lên cao?
Giá vàng thế giới đang trải qua một đợt tăng lịch sử. Từ giữa tháng 3, vàng đã vượt mốc 3.000 USD/ounce, sau đó phá ngưỡng 4.000 USD vào đầu tháng 10 và liên tục lập đỉnh mới trong thời gian ngắn. Gần đây, có lúc giá vàng đã chạm ngưỡng 4.375 USD/ounce.
Sự bứt phá này khiến vàng trở thành "tâm điểm" tại cuộc họp thường niên của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) diễn ra từ ngày 15/10 tại Washington, Mỹ.
Theo ông Robin Brooks, chuyên gia của Viện Brookings, các cuộc thảo luận tại đây có thể góp phần làm hạ nhiệt đà tăng của vàng. Tuy nhiên, ông Tobias Adrian, cố vấn tài chính của IMF, lại cho rằng diễn biến giá vàng phản ánh sự bất ổn của thị trường và niềm tin suy giảm vào chính sách tiền tệ của các quốc gia lớn.
Một số cựu lãnh đạo ngân hàng trung ương cũng cảnh báo đây là dấu hiệu cho thấy thị trường đang mất niềm tin vào khả năng kiểm soát lạm phát, đặc biệt là ở Mỹ.
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng nguyên nhân đầu tiên đến từ chính sách nới lỏng tài khóa và tiền tệ của các nền kinh tế chủ chốt. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã cắt giảm lãi suất trong cuộc họp tháng 9 và có thể tiếp tục hạ thêm ít nhất hai lần trong năm nay.
Các ngân hàng trung ương khác cũng đi theo hướng tương tự, khiến dòng tiền giá rẻ chảy mạnh vào các tài sản trú ẩn như vàng.
Nguyên nhân thứ hai là đồng USD sụt giảm mạnh, mất gần 9% so với rổ tiền tệ kể từ đầu năm. Điều này đã khiến vàng càng trở nên hấp dẫn hơn. Bên cạnh đó, căng thẳng địa chính trị leo thang cũng đẩy mạnh nhu cầu tìm nơi trú ẩn an toàn.
Chính sách thuế quan của ông Donald Trump, được áp dụng từ tháng 4 với hầu hết các đối tác thương mại, càng làm gia tăng bất ổn. Theo JPMorgan, việc các ngân hàng trung ương và người tiêu dùng châu Á tăng mua vàng đã góp phần đẩy giá vượt mốc 4.300 USD/ounce.
Nhân viên sắp xếp lại vàng miếng (Ảnh: Reuters).
Đợt "sốt" vàng với nhiều dấu hiệu khác biệt
Theo các chuyên gia IMF và các báo cáo từ Kitco, JPMorgan, đợt tăng giá vàng từ cuối năm 2023 đến nay có nhiều nét khác biệt so với những chu kỳ trước.
Trong quá khứ, các "bong bóng" vàng như giai đoạn 8/1976 - đầu 1980 (tăng khoảng 7 lần, từ 100 USD lên trên 700 USD/ounce) hay từ 10/2008 – 8/2011 (tăng 250%, từ hơn 700 USD lên 1.820 USD/ounce) thường xuất phát từ lạm phát cao hoặc khủng hoảng tài chính toàn cầu.
Lần này, giá vàng tăng tới 67% chỉ trong 10 tháng, sau khi đã tăng 27% trong năm 2024. Giá vàng hiện có tốc độ leo thang nhanh, liên tục lập kỷ lục và gần như không có đợt điều chỉnh đáng kể.
Các chuyên gia nhận định, biến động này không chỉ là phản ứng trước yếu tố kinh tế ngắn hạn, mà còn phản ánh sự thay đổi mang tính cấu trúc của hệ thống tài chính toàn cầu. IMF cảnh báo nguy cơ "điều chỉnh hỗn loạn" trên thị trường, trong bối cảnh nợ công Mỹ đã vượt 37.600 tỷ USD và các chính sách của Tổng thống Donald Trump đang làm gia tăng bất ổn.
Giá vàng tăng mạnh cũng được xem là tín hiệu rủi ro lớn phía trước. IMF đánh giá chỉ số chứng khoán Mỹ (S&P 500) đang ở trong trạng thái "bong bóng", định giá cao hơn khoảng 10% so với mức cơ bản và có thể sụp đổ nếu Fed buộc phải siết chặt do lạm phát tăng trở lại.
Trong khi đó, thị trường tiền số biến động mạnh. Bitcoin đã giảm khoảng 15% so với đỉnh gần nhất và có thể tiếp tục điều chỉnh sâu nếu dòng vốn trú ẩn đổ mạnh sang vàng.